プセロス「カルデア神託註解」 3

Ὁ μὲν γὰρ ἑλληνικὸς λόγος, ἀθάνατον τιθεὶς καὶ τὴν ἄλογον τοῦ ἀνθρώπου ψυχήν, μέχρι τῶν ὑπὸ σελήνην στοιχείων αὐτὴν ἀνάγει · τὸ δὲ χαλδαϊκὸν λόγιον καθαῖρον αὐτὴν καὶ ὁμόφρονα ποιοῦν τῇ λογικῇ ψυχῇ, εἰς τὸν ἐπέκεινα τῆς σελήνης τόπον τὸν ἀμφιφαῆ ταύτην ἀποκαθιστᾷ. Kaὶ τὰ μὲν τῶν χαλδαίων δόγματα τοιαῦτα. Οἱ δὲ τῆς εὐσεβείας ὑφηγηταὶ καὶ τῶν χριστιανικῶν δογμάτων ὑποφῆται καὶ κήρυκες οὐδαμοῦ τὴν ἄλογον ψυχὴν ἀνάγουσιν, ἀλλὰ θνητὴν διαρρήδην ὁρίζονται, ἄλογον δὲ ψυχὴν τίθενται τὸν θυμὸν καὶ τὴν ἐπιθυμίαν τὴν ὀρεγομένην γενέσεως. Οὕτω γοῦν ὁ Νυσσαεὺς Γρηγόριος ἐν τῷ περὶ ψυχῆς λόγῳ διέξεισιν.

というのもギリシアの言葉は、人間の非理性的魂をも不死のものとし、月下の元素にまで引き上げているからである。一方でカルデア神託はそれを浄化し、理性的魂と同じ情感で結び、月を越えた光溢れる場所へと再び戻す。カルデアの教義とはそのようなものなのである。一方、キリスト教の教義の信仰を導く人々、預言者、布教者たちは、誰も非理性的魂を高みに導こうとはせず、死を運命づけられたものと明確に断じ、非理性的魂を生成に向かう意志ないし欲望と位置づける。このことは、たとえばニュッサのグレゴリオスが魂についての著書で示している。