「カルデア神託の周辺(プセロスなどを読む)」カテゴリーアーカイブ

プセロス「カルデア神託註解」 12

Δίζεο καὶ ψυχῆς ὀχετόν, ὅθεν ἔν τινι τάξει
σώματι θησεύσασ᾿ ὑπέβη καὶ πῶς ἐπὶ τάξιν
αὖθις ἀναστήσεις, ἱερῷ λόγῷ ἔργον ἑνώσας.

Τοῦτ᾿ ἔστι · ζήτει τὴν ἀρχὴν τῆς ψυχῆς, πόθεν παρήχθη καὶ ἐδούλευσε σώματι καὶ πῶς ἄν τις ταύτην ἄνευ κρίσεως, ἐγείρας διὰ τῶν τελεστικῶν ἔργων, ἐπαναγάγοι ὅθεν ἀφίκετο. ¨Ἱερῷ λόγῷ ἑνώσας¨ · τοῦτο δὲ τοιοῦτόν ἐστι. ἱερός ἐστιν ἐν ἡμῖν λόγος, ἡ νοερωτέρα ζωή, μᾶλλον δὲ ἡ ὑψηλοτέρα δύναμις τῆς ψυχῆς. ἣν ἄνθος νοῦ ἐν ἑτέροις ὀνομάζει τὸ λόγιον. Ἀλλ᾿ οὗτος ὁ ἱερὸς λόγος ἀδυνατεῖ ἀφ᾿ ἑαυτοῦ πρὸς τὴν ὑψηλοτέραν ἀναγωγὴν καὶ πρὸς τὴν τοῦ θείου παράληψιν. Καὶ ὁ μὲν τῆς εὐσεβείας λόγος χειραγωγεῖ τοῦτον πρὸς θεὸν διὰ τῶν ἐκεῖθεν ἐλλάμψεων, ὁ δὲ Χαλδαῖος διὰ τῆς τελεστικῆς ἐπιστήμης. /

「魂の水路を探るがよい。魂が、身体に置かれ
なんらかの秩序にまで下ったその源を。そしてあなたがどのように
それをもとの秩序に引き上げ、聖なるロゴスの働きと一つにするのかを」

つまりこういうことである。あなたは、魂が肉体に仕えるべく生じたその源泉を探求し、また、判断を差し挟まず、儀礼的行為を通じてそれをどうすれば覚醒させ、それがやって来たもとの場所に戻すことができるのかを探求せよ、と。「聖なるロゴスの働きと一つにする」とはこういうことである。私たちの中には聖なるロゴスがあり、それはより知的な生、あるいはむしろより高度な魂の力のことであり、神託はそれを別の箇所では知性の花と呼んでいる。しかしながらその聖なるロゴスは、そのままではさらなる高みに登って神的なものを受け取ることはできない。敬虔なる言葉は神からの照射を通じて魂を神へと導くものだが、カルデア人は儀礼の知識によって導くのである。/

プセロス「カルデア神託註解」 11

Ἱερὸς δὲ παράδεισος εὐσεβείας κατὰ Χαλδαίους, οὐχ ὃν ἡ τοῦ Μωυσέως βίβλος φησίν, ἀλλ᾿ ὁ λειμὼν τῶν ὑψηλοτέρων θεωριῶν, ἔνθα τὰ ποικίλια τῶν ἀρετῶν δένδρα καὶ τὸ ξύλον τὸ γνωστικὸν καλοῦ καὶ πονηροῦ, τοῦτ᾿ ἔστιν ἠ διακριτικὴ φρόνησις ἡ διαιροῦσα τὸ κρεῖττον ἀπὸ τοῦ χείρονος, καὶ τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, τοῦτ᾿ ἔστι τὸ φυτὸν τῆς θειοτέρας ἐλλάμψως τῆς καρποφορούσης τῇ ψυχῇ ζωὴν ἱεροτέραν καὶ κρείττονα. Ἐν τούτῳ γοῦν τῷ παραδείσῳ καὶ αἱ τέσσαρες γενικώταται τῶν ἀρετῶν ἀρχαὶ δίκην ποταμῶν ῥέουσιν · ἐν τούτῳ τῷ παραδείσῳ καὶ ἀρετὴ καὶ σοφία καὶ εὐνομία φέρονται. Ἔστι δὲ ἀρετή, μία μὲν ἡ γενική, πολλαὶ δὲ αἱ κατ᾿ εἴδη διαιρούμεναι. Σοφία δέ ἐστιν ἡ τούτων ἁπάντων περιεκτική, ἣν ὡς μονάδα ἀόριστον ὁ θεῖος προβάλλεται νοῦς. Τῶν δὲ τοιούτων Χαλδαϊκῶν παραινέσεων τὰ μὲν πλείω καὶ ταῖς καθ᾿ ἡμᾶς εἰσηγήσεσι κατάλληλά πώς εἰσι, τινὰ δὲ καὶ ἠθέτηται. Τοῦ γὰρ καθ᾿ ἡμᾶς δόγματος διαρρήδην φάσκοντες διὰ τὸν ἄνθρωπον τὴν ὁρατὴν γεγενῆσθαι κτίσιν, ὁ Χαλδαῖος τὸν λόγον οὐ παραδέχεται, ἀλλ᾿ αἰδίως τίθεται κινεῖσθαι τὰ κατ᾿ οὐρανόν, ἔργῳ ἀνάγκης καὶ οὐχ ἕνεκεν ἡμῶν.

カルデア人における信仰の聖なる楽園は、モーセの書が語る楽園ではなく、至高の観想の草原である。そこでは、徳に彩られた様々な色の木々のほか、善悪を知るための木、つまりより優れたものとより劣ったものとを見分ける分別的洞察、さらには生命の木、つまり魂により崇高で優れた生命の実をもたらす神の光の植物がある。いずれにしてもその楽園では、徳の四つの基本原理が川のように流れている。その楽園には、徳、賢慮、良き秩序が芽吹く。徳は、類としては一つながら、種においては分かれて多となる。賢慮はそのすべてを包み込み、それは神の知性がもたらした無定型のモナドのごとしである。カルデア神託が説くものの大半は、そのまま私たちの助言にも対応するが、なかには斥けられたものもある。というのも、私たちの(キリスト教)教義では、眼に見える被造物は人間のために創られたと明示されているのに対して、カルデア人はその説明を受け入れず、天空の下にあるものは必然の作用により永劫にわたり動き続け、私たちのためにあるのではないとしているからだ。

プセロス「カルデア神託註解」 10

¨Ἀστέριον προπόρευμα σέθεν χάριν οὐκ ἐλοχεύθη¨ · τοῦτ᾿ ἔστιν · οἱ προηγούμενοι τῶν ἀπλανῶν ἀστέρων ἢ τῶν πλανωμένων οὐ χάριν σοῦ τὴν ὑπόστασιν ἔλαβον. ¨Αἴθριος ὀρνίθων ταρσὸς πλατὺς οὔποτ᾿ ἀληθής¨ · τοῦτ᾿ ἔστιν · ἡ διὰ τῶν πετομένων ὀρνίθων ἐν τῷ ἀερὶ τέχνη, ἣν δὴ καὶ οἰωνιστικὴν ὀνομάζουσιν, οὐκ ἔστιν ἀληθής, περιεργαζομένη τὰς πτήσσεις αὐτῶν καὶ κλαγγὰς καὶ καθέδρας. Ταρσὸν δὲ πλατὺν τὴν τῶν ποδῶν αὐτῶν λέγει βάσιν πλατεῖαν οὖσαν, διὰ τὴν τῶν δακτύλων ἔκτασιν διειργομένων τῷ μεταξὺ δέρματι. ¨Οὐ θυσιῶν σπλάγχνων τε τομαί · τάδ᾿ ἀθύρνατα πάντα¨ · τοῦτ᾿ ἔστιν · ἡ θυτικὴ καλουμένη ἐπιστήμη, ἤγουν ἡ διὰ τῶν θυσιῶν τῶν μελλόντων ζητοῦσα τὴν πρόγνωσιν, καὶ ἡ διὰ τῆς τομῆς τῶν σπλάγχνων τῶν σφαζομένων ἱερείων, παίγνιά εἰσιν ἄντικρυς. ¨Ἐμπορικῆς ἀπάτης στηρίγματα¨ · τοῦτ᾿ ἔστιν ´ ἀφορμαὶ κέρδους ἀπατηλαὶ. Μὴ τοίνυν, φησί, ταῦτα πολυπραγμόνει σὺ ὁ μαθητευόμενος ὑπ᾿ ἐμοῦ, ¨μέλλων εὐσβίης ἱερὸν παράδεισον ἀνοίγειν¨.

「星辰の進行はあなたの徳から生まれたのではない」。これはつまり、恒星や惑星を導くものは、あなたの徳を支えとしたのではないということである。「空を渡る鳥の大きな水かきは決して本物ではない」。これはつまり、空を飛ぶ鳥に由来する「鳥占い」と呼ばれる技法は本物ではなく、鳥の飛行や鳴き声、佇まいを注意深く観察するだけだということである。鳥の足にある「大きな水かき」とは、その大きな足のことを言っているのだが、それはそれぞれの指が、間に皮膚を挟んで分かれているためである。「犠牲獣の内蔵の切り分けも同様だ。それらはすべて慰み物」。これはつまり、供犠と称される技法、つまり犠牲でもって、あるいは屠った犠牲獣の内臓を切り分けることで未来を予見しようとする技法は、まぎれもなく戯れにすぎないということである。「偽の売り買いの媒体でしかない」。これはつまり、利益の幻想を抱く機会だということである。神託は、「ゆえに私のもとで学んだあなたは、それらのことで心を悩ませてはならない」と説いているのである。「信仰の聖なる楽園を開こうと望むなら」と。

プセロス「カルデア神託註解」 9

Ἀπάγει τὸν μαθητευόμενον ὁ Χαλδαῖος πάσης ἑλληνικῆς σοφίας καὶ μόνῳ προσσκολλᾷ, ὡς οἴεται, τῷ θεῷ. ¨Μὴ τὰ πελώρια¨ γάρ, φησί, ¨μέτρα γύης ὑπὸ σὴν φρένα βάλλου · οὐ γὰρ ἀληθείης φυτὸν ἐν χθονί¨ · τοῦτ᾿ ἔστι · μηδὲ τὰ μεγάλα μέτρα τῆς γῆς πολυπραγμόνει τῇ σῇ φρενί, ὥσπερ οἱ γεωγράφοι ποιοῦσι καταμετροῦντες τὴν γῆν · σπέρμα γὰρ ἀληθείας οὐκ ἔστιν ἐν γῇ. ¨Μηδὲ μέτρει, ¨φησί¨ μέτρον ἠελίου κανόνας συναθροίσας · αἰδίῳ βουλῇ φέρεται πατρός, οὐχ ἕνεκεν σοῦ¨ · τουτ᾿ ἔστι · μὴ ἀσχολοῦ περὶ ἀστρονομίαν, μηδὲ καταμέτρει τὸν τοῦ ἡλίου δρόμον κανόσιν ἀστρονομικοῖς · οὐ γὰρ ἕνεκεν τῆς σῆς ζωῆς τὸν δρόμον ποιεῖται, ἀλλ᾿ ἀχρόνως κινεῖται κατὰ τὸ τοῦ θεοῦ βούλημα. ¨Μήνης ῥοῖζον ἔσασον · ἀεὶ τρέχει ἔργῳ ἀνάγκης¨ · τουτ᾿ ἔστι · τὸ τῆς σελήνης εὔτροχον κίνημα μὴ πολυπραγμόνει · τρέχει γὰρ αὕτη οὐ διὰ σέ, ἀλλ᾿ ὑπὸ κρείττονος ἀνάγκης ἀγομένη.

カルデア人は学徒を、いっさいのギリシアの知から遠ざけ、おのれの考え通りに神にのみ帰依させる。というのもそれは、「広大な土地の区画を自分の頭に入れようとしてはならない。真理の木は地に生えているのではないのだから」と述べているからである。これはつまり、地理学者が土地を測量するときのように、広い土地の区画で気を揉んではならない、なぜなら真理の種子は土地に蒔かれているのではないからだ、ということである。「太陽の大きさを諸表の寄せ集めで測ろうとしてもならない。それは父の恒久の意志で動かされているのであって、あなたによるのではない」とも述べている。これはつまり、天文学について頭を悩ませてもならないし、太陽の運行を天文表で計ってもならない、なぜなら、あなたの生ゆえに太陽は運行しているのではなく、神の意志によって時間を超越して動いているのだから、ということである。「月には音を立てさせておくがよい。それは常に必然の働きにより走っていく」。これはつまり、月の素早い動きを気にかけてはならない、なぜならそれはあなたのせいで走っているのではなく、より強制的な必然によって導かれているのだから、ということである。

プセロス「カルデア神託註解」 8

Mὴ τὰ πελώρια μέτρα γύης ὑπὸ σὴν φρένα βάλλου ·
οὐ γὰρ ἀληθείης φυτὸν ἐν χθονί <ἐστιν>
Μηδὲ μέτρει μέτρον ἠελίου κανόνας συναθροίσας ·
ἀϊδίῳ βουλῇ φέρεται πατρός, οὐχ ἕνεκεν σοῦ.
Μήνης ῥοῖζον ἔασον · ἀεὶ τρέχει ἔργῳ ἀνάγκης.
Ἀστέριον προπόρευμα σέθεν χάριν οὐκ ἐλοχεύθη.
Αἴθροις ὀρνίθων ταρσὸς πλατὺς οὔποτ᾿ ἀληθής,
οὐ θυσιῶν σπλάγχνων τε τομαί · τάδ᾿ ἀθύρματα πάντα,
ἐμπορικῆς ἀπάτης στηρίγματα. Φεῦγε σὺ ταῦτα,
μέλλων εὐσεβίης ἱερὸν παράδεισον ἀνοίγειν,
ἔνθ᾿ ἀρετὴ σοφία τε καὶ εὐνομία συνάγονται.

「広大な土地の区画を自分の頭に入れようとしてはならない。
真理の木は地に生えているのではないのだから。
太陽の大きさを人の群れの尺度で測ろうとしてもならない。
それは父の恒久の意志で動かされているのであって、あなたによるのではない。
月には音を立てさせておくがよい。それは常に必然の働きにより走っていくのだ。
星辰の進行はあなたの徳から生まれたのではない。
空を渡る鳥の大きな水かきは決して本物ではない。
犠牲獣の内蔵の切り分けも同様だ。それらはすべて慰み物、
偽の売り買いの媒体でしかない。あなたはそれらから逃れるがよい。
信仰の聖なる楽園を開こうと望むなら。
そこは善と知と秩序が集う場所なのだから」